Emotioneel tekort
Kom jij uit een gezin waarin niet gesproken werd over gevoelens? Of een gezin waarin er weinig geknuffeld werd of er niet zoveel aandacht was voor hoe het met jóu ging? Of misschien kreeg je wel te horen dat bepaalde gevoelens er niet mochten zijn?
Grote kans dat er dan bij jou sprake is van een emotioneel tekort. Dit tekort heeft gevolgen voor hoe jij als volwassene naar jezelf kijkt en in het leven staat.
Doordat er in jouw jeugd onvoldoende aandacht is geweest voor jouw gevoelens en hier onvoldoende op is afgestemd, kan je in het hier en nu rondlopen met het idee dat je er niet toe doet of weinig waard bent. Je hebt een negatief zelfbeeld, bent gevoelig voor stress en bent geneigd jezelf op de laatste plek te zetten.
Wat is een emotioneel tekort nou eigenlijk?
Dit houdt in dat er in jouw jeugd onvoldoende afstemming is geweest op jou en jouw gevoelens. Jouw ouder(s) of opvoeder(s) hebben je niet volledig voorzien in jouw basisbehoeften (lees hier verderop meer over). Je kunt dan spreken van emotionele verwaarlozing. Ouders en opvoeders hoeven dat overigens niet bewust te hebben gedaan. Vaak hebben zij in hun eigen jeugd ook te maken gehad met emotionele verwaarlozing en hebben ze nooit een goed voorbeeld gehad van hoe het wél moet.
De gevolgen van emotioneel tekort kunnen groot zijn. Echter worden deze gevolgen vaak niet in verband gebracht met emotionele verwaarlozing. Dit gebeurt namelijk heel subtiel en als kind weet je niet beter dan dat dat is hoe het hoort. Als kind zijnde trek je dan vervolgens de conclusie dat het aan jouzelf ligt.
Wil jij weten of er bij jou sprake is van een emotioneel tekort? Doe dan eens de test!
Kenmerken emotioneel tekort
- Laag zelfbeeld
- Stressgevoelig
- Moeite met je openstellen naar anderen
- Moeilijkheden in relaties
- Negeren van eigen behoeften
- Problemen met emotieregulatie
- Psychosomatische klachten
- Grote focus op de ander
Grote kans dat als jij je herkent in het bovenstaande, dat je hier vooral jezelf de schuld van geeft. Dat je denkt dat het aan jou ligt, dat er wat mis is met jou. Maar weet dat dat absoluut niet het geval is. Het zijn de gevolgen van emotionele verwaarlozing.
Wat zijn basisbehoeften?
Nog even wat meer uitleg over basisbehoeften. Dit zijn behoeften die ieder mens heeft. Binnen de schematherapie worden er 5 basisbehoeften onderscheiden:
Veilige band met anderen
Behoefte aan zekerheid, stabiliteit, aandacht, liefde en acceptatie door anderen
Vrijheid
Behoefte aan het vrij mogen uiten van je eigen behoeften en gevoelens
Realistische grenzen
Behoefte aan duidelijke, voorspelbare grenzen, weten wat je wel en niet mag.
Spontaniteit, spel en plezier
Behoefte aan plezier hebben, niet alles zo serieus hoeven nemen, als een kind zo blij kunnen zijn
Onafhankelijkheid en zelfstandigheid
Behoefte aan je eigen weg te gaan en te doen wat bij jou past
Wat kan je eraan doen?
Je kunt je jeugd natuurlijk niet meer terugdraaien of overdoen, maar dat betekent niet dat er niks meer te doen valt! Allereerst is het belangrijk om in te zien dat jij (helaas) een heleboel tekort bent gekomen in jouw jeugd. Er had aandacht moeten zijn voor jouw gevoelens en voor jouw behoeften. En het ligt absoluut niet aan jou dat je dat niet hebt gekregen!
Verder is het belangrijk om te onderzoeken wat voor gevolgen het emotionele tekort voor jou heeft. Zoals eerder gezegd gaat een emotioneel tekort vaak hand in hand met een negatief zelfbeeld. Onderdeel van het behandeltraject is dan ook om hiermee aan de slag te gaan en een realistischer beeld van jezelf te krijgen.
Misschien herken je ook wel dat je moeite hebt met grenzen aanvoelen en deze aangeven. In combinatie met het de ander graag tevreden willen stellen, kan dat leiden tot een hoop stressklachten en uiteindelijk zelfs tot een burn-out. Mocht er sprake zijn van een burn-out, dan is het belangrijk om eerst daar op te focussen. Het behandeltraject ‘Word je stress de baas‘ sluit daar goed op aan.
Jouw emotionele tekort is niet pas gisteren ontstaan. Vanaf jouw jeugd heb je er al mee te maken en heeft dat iets gedaan met het beeld dat jij van jezelf, van de ander en van de wereld hebt. Je hebt jezelf dingen aangeleerd die jou hebben geholpen om te overleven. Je hebt jezelf streng leren toespreken en bent er waarschijnlijk een ster in om kritisch en veroordelend richting jezelf te zijn. Je hebt jezelf wijsgemaakt dat het allemaal aan jou ligt, dat er wel iets mis moet zijn met jou. Dat zit zo ingebakken. En dat leidt tot allerlei hardnekkige patronen. Om hier meer zicht op te krijgen en deze te leren doorbreken, kun je starten met het behandeltraject ‘Uit je hoofd, in je hart‘.
Lijken beide trajecten je niet wat je nodig hebt? Geen probleem. Laten we het dan vooral hebben over wat wél bij jou past. Maak hier eenvoudig een afspraak voor een gratis kennismaking.
Zelftest emotioneel tekort
Deze lijst bestaat uit een reeks vragen die je met ‘ja’ of ‘nee’ kunt beantwoorden. Het geeft niet alleen inzicht in of jij als kind emotioneel verwaarloosd bent, maar het geeft ook een kijkje in de gebieden waarop die emotionele verwaarlozing zich heeft voorgedaan.
- Heb jij soms het gevoel dat je er niet bij hoort wanneer je met familie of vrienden bent?
- Ben jij trots dat je niet afhankelijk bent van anderen?
- Heb jij moeite anderen om hulp te vragen?
- Heb jij vrienden die klagen dat je afstandelijk of afwezig bent?
- Heb jij het gevoel dat je niet hebt bereikt wat je kunt?
- Wil jij vaak gewoon met rust worden gelaten?
- Denk jij soms stiekem dat je de boel bedondert?
- Voel je je vaak ongemakkelijk in sociale situaties?
- Ben je vaak teleurgesteld in jezelf, of boos op jezelf?
- Oordeel je harder over jezelf dan over anderen?
- Vergelijk je jezelf met anderen en vind je vaak dat je bedroevend veel tekortkomt?
- Vind je het gemakkelijker om van dieren te houden dan van mensen?
- Ben je vaak geïrriteerd of ongelukkig terwijl er geen duidelijke reden is?
- Vind je het moeilijk te weten wat je voelt?
- Heb je moeite met het vaststellen van je sterke en zwakke punten?
- Heb je soms het gevoel dat je aan de zijlijn staat?
- Geloof jij dat je iemand bent die gemakkelijk als kluizenaar kan leven?
- Heb je moeite jezelf te kalmeren?
- Heb je het gevoel dat iets je ervan weerhoudt om in het ‘nu’ te zijn?
- Voel je je soms leeg vanbinnen?
- Heb je heimelijk het gevoel dat er iets mis is met jou?
- Heb je moeite met zelfdiscipline?
Bron vragenlijst: ‘Ongekende gevoelens’ – Jonice Webb
Hoe meer vragen je met ‘ja’ hebt beantwoord, des te groter de kans dat jij als kind emotioneel tekort bent gekomen.