Hooggevoeligheid
Wat is het?
Hooggevoeligheid wordt ook wel hoogsensitiviteit of HSP (highly sensitive person) genoemd. Het is geen psychische aandoening, maar een aangeboren eigenschap. Slechts 15 tot 20 procent van de bevolking heeft deze eigenschap en kan zich hoogsensitief noemen.
Deze eigenschap zorgt ervoor dat mensen gevoeliger zijn voor prikkels (zowel vanuit de omgeving als van binnenuit, denk aan hongergevoel). Deze prikkels worden vervolgens op een diepgaande manier verwerkt door het brein, wat tijd en energie kost. Die gevoeligheid in combinatie met de diepergaande verwerking maakt dat hoogsensitieve mensen zich snel overbelast en overprikkeld kunnen voelen.
Een aantal jaren geleden kwam ik er zelf pas achter dat ik hooggevoelig ben. Ik was continu moe, overprikkeld, had steeds last van stress en spanningsklachten. Het voelde alsof de wereld te hoog gegrepen was voor mij. Ik zag het als een grote tekortkoming van mijzelf. Het was dan ook een enorme opluchting toen ik las dat ik niet gek ben, maar hooggevoelig. Alle puzzelstukjes vielen op zijn plek. Dit nieuwe inzicht heeft me doen realiseren dat ik ben wie ik ben en dat dat helemaal oké is. Door veel te lezen over HSP en coachingstrajecten aan te gaan ben ik mezelf beter gaan leren kennen. Én lukt het mij nu steeds beter om mijn hooggevoeligheid niet meer als een last te ervaren, maar juist te zien als mijn kracht.
Wat kan je eraan doen?
Hooggevoeligheid ervaar je nu misschien vooral als een last. Als iets wat je liever kwijt bent dan rijk. Heel begrijpelijk. Maar helaas moet ik je teleurstellen; als je deze eigenschap bezit, kom je er niet meer van af. En gelukkig maar, want het is een waanzinnig mooie en zeer waardevolle eigenschap zodra je er meer je weg in hebt gevonden.
Dat begint bij beter voor jezelf leren zorgen. Je zult grenzen moeten gaan stellen, meer rekening moeten houden met jouw energieniveau, meer rustmomenten moeten pakken. Dat klinkt nu misschien als een hele opgave, maar zodra je er wat meer handigheid in hebt, gaat het vrijwel als vanzelf.
Twijfel je nog of je hooggevoelig bent? Doe hieronder eens de test.
Zelftest hooggevoeligheid
Ben jij hooggevoelig? Onderstaande zelftest komt uit het boek van Elaine Aron, dé expert op het gebied van hooggevoeligheid. Beantwoord iedere vraag op basis van wat jouw gevoel je ingeeft. Antwoord met ‘ja’ als het in ieder geval enigszins voor jou klopt. Antwoord met ‘nee’ als je je er helemaal niet in kunt vinden of het niet speciaal op jou van toepassing is. Tel alle ja’s bij elkaar op.
- Ik ben me bewust van subtiele signalen in mijn omgeving.
- Ik word beïnvloed door de stemmingen van anderen.
- Ik ben nogal gevoelig voor pijn.
- Tijdens drukke dagen merk ik dat ik behoefte heb om me terug te trekken in mijn bed of een donkere kamer of een andere plek waar ik ongestoord alleen kan zijn.
- Ik ben bijzonder gevoelig voor de effecten van cafeïne.
- Ik raak gemakkelijk overvoerd door dingen als fel licht, sterke geuren, grove weefsels of harde sirenes.
- Ik heb een rijke en complexe innerlijke belevingswereld.
- Ik voel me niet op mijn gemak bij harde geluiden.
- Ik kan diep geroerd raken door kunst of muziek.
- Ik ben consciëntieus.
- Ik schrik makkelijk.
- Ik voel me opgejaagd als ik veel moet doen in korte tijd.
- Als mensen zich in een fysieke omgeving niet prettig voelen, weet ik meestal wat er moet gebeuren om dat te veranderen (door bijvoorbeeld het licht te dimmen of het meubilair te verplaatsen).
- Ik raak geïrriteerd als mensen proberen me te veel dingen tegelijk te laten doen.
- Ik doe erg mijn best te voorkomen dat ik fouten maak of dingen vergeet.
- Ik kijk uit principe niet naar gewelddadige films of series.
- Ik voel me ongemakkelijk als er veel om me heen gebeurt.
- Als ik erge honger heb, heeft dat sterke invloed op mijn concentratievermogen en humeur.
- Veranderingen in mijn leven brengen me van mijn stuk.
- Ik heb een neus voor delicate geuren, smaken, geluiden en kunstwerken en ik geniet daarvan.
- Het vermijden van situaties die mij van streek maken of overbelasten heeft bij mij een hoge prioriteit.
- Als ik met iemand moet wedijveren of op mijn vingers word gekeken, word ik zo nerveus of gespannen dat mijn prestaties veel minder zijn dan gewoonlijk.
- Als kind werd ik door mijn ouders en leraren gevoelig of verlegen bevonden.
Bron vragenlijst: ‘Hoogsensitieve personen; Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt’ – Elaine N. Aron
Als je 14 of meer vragen met ‘ja’ hebt beantwoord, ben je waarschijnlijk hoogsensitief.
Behandeltrajecten
HSP en stress
Doordat hoogsensitieve mensen gevoeliger zijn voor prikkels, vaak een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, veel emoties voelen (ook die van andere mensen) en zich vaak meer bekommeren om het welzijn van de ander dan hun eigen welzijn, bestaat er een kans dat ze burn-out raken. Mocht dit bij jou ook het geval zijn, dan heb ik een mooi traject voor jou ontwikkeld: ‘Word je stress de baas’.
HSP en zelfkritiek
Hooggevoelige mensen hebben vaak een groot hart voor hun omgeving. Maar wanneer het henzelf betreft, zijn ze vaak kritisch en veroordelend. Ook zijn ze zo goed in het zichzelf aanpassen, dat ze soms niet meer weten wie ze zelf zijn, waar hun grenzen liggen en wat hun behoeften zijn. (Emotionele) zelfzorg is beperkt. Mocht dit je bekend in de oren klinken, dan is het traject ‘Uit je hoofd, in je hart’ echt een aanrader!